مفهوم فقر اقتصادی و تبیین راهکار زکات در رفع آن

بشر همواره در رویای از بین بردن فقر و ایجاد یک زندگی مناسب برای همه افراد و جوامع بوده و به همین خاطر همواره تلاش‌ها و راهکارهای متعددی برای مبارزه با فقر انجام داده است؛ اما تجویز راهکار بدون توجه به ریشه‌های مختلف فقر نمی‌تواند آ‌ن‌چنان ‌که باید مؤثر واقع شود. در نظام اقتصادی اسلام نیز از زکات به‌عنوان راهکاری برای از بین بردن  فقر نام‌برده شده است.  امروزه با توجه به تغییر روابط و نظام‌های اجتماعی، درآمدهای بالقوه زکات توانایی کفاف حجم عظیم فقر موجود در جوامع را ندارد و این با نقش زکات در رفع فقر که روایات به آن اشاره‌کرده‌اند، در تعارض است. سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا راهکار زکات برای رفع همه انواع فقر اقتصادی مناسب است؟ در این راستا تلاش‌های علمی مناسبی برای رفع این تعارض و تبیین مسئله زکات در مطالعات مختلف صورت گرفته که عمدتاً ناظر به گسترش منابع زکات بوده است. در این مقاله از طریق حصر عقلی، تشکیل خانواده حدیثی و با استفاده از آیات و روایات، ریشه‌های فقر به چهار دسته طبیعی، خودساخته، سرمایه‌داری و استعماری تقسیم شده است و بعد از آن با بیان راهکارهای اسلام برای مبارزه با هر نوع فقر این نتیجه گرفته شده که فقر موجود در جامعه اسلامی محدود به فقر طبیعی است و راهکار زکات در جهت رفع این فقر است.